Türk Gıda Kodeksi Beslenme Beyanları Yönetmeliği Hakkında Kılavuz Taslağı, Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne sunuldu.
Gıdaların etiketinde, tanıtımında, sunumunda ve reklamında kullanılan beslenme beyanlarıyla ilgili olarak tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini ve yanıltılmasını önlemek amacıyla hazırlanan taslağa göre, yönetmelik hükümlerine uygun olarak piyasaya arz edilen gıdaların etiketi, tanıtımı ve reklamında kullanılan beslenme beyanları, yanlış, yanıltıcı, şüphe ve endişeye neden olmadan ortalama tüketicinin anlayacağı biçimde olacak.
Beslenme beyanı olarak yorumlanabilecek ticari marka veya özel isim, yönetmelikte yer alan ilgili beslenme beyanı koşullarının karşılanması ve ilgili beyanın da yapılması şartıyla kullanılabilecek.
Gıdalarda kullanılan beslenme beyanı olarak yorumlanabilecek görseller, söz konusu gıdanın beyan koşulunu karşılaması ve tüketicide endişeye neden olmaması şartıyla bulunabilecek. Beslenme beyanı ifadelerinin yerine anlamını değiştirmeyecek ve güçlendirmeyecek şekilde eşdeğer ifadeler de kullanılabilecek.
Vitamin, mineral ve lif için belirlenen “kaynak” beyan koşulunu sağlayan gıdalar için “C vitaminli”, “lifli”, “çinkolu” gibi beyanlarla, “yüksek” beyan koşulunu sağlayan gıdalar için “zenginleştirilmiş lif”, ‘”C vitaminince zengin” gibi beyanlar kullanılabilecek.
Enerji yönünden, “azaltılmış veya daha az” beyanını karşılayan bir üründe “light”, “hafif” gibi ifadelerin kullanılabilmesi için etikette öncelikle “azaltılmış/daha az” beyanının olması gerekecek.
Bir gıda, beslenme beyanı yapabilme koşullarını doğal bileşiminde bulunan bir besin öğesi veya diğer öğe ile karşılıyorsa, beslenme beyanının önüne “doğal olarak/doğal” ibaresi eklenebilecek.
KARŞILAŞTIRMA KRİTERLERİ
Karşılaştırmalı beslenme beyanı, sadece aynı kategorideki aynı ürün adına sahip gıdalar arasında olabilecek. Gıdada bulunan bir besin öğesinin miktarındaki veya gıdanın enerji değerindeki fark belirtilerek, karşılaştırmalı beyan aynı miktardaki gıda için yapılabilecek.
Karşılaştırmalı beslenme beyanları yapılırken referans alınacak ürünler, daha önce karşılaştırma yapılmış ürünler olmayacak.
Buna göre, bir ürün üzerinde “yüzde 30 şekeri azaltılmıştır” ifadesi bulunuyorsa, diğer bir ürün için bu ürüne göre şeker azaltılmasına yönelik beyan yapılamayacak.
Ürünlerde enerji ve besin öğelerinde karşılaştırmalı beyan yapıldığında aynı kategoride aynı adla ürün bulunmaması durumunda aynı kategorideki benzer ürünle kıyaslama yapılabilecek.
Bu kapsamda, bir firmanın “kakaolu kek” adlı ürününde karşılaştırmalı beyan yapabilmesi için öncelikle diğer firmaların ve firmanın kendine ait aynı adlı ürünleri referans alınacak. Piyasada aynı adla ürün bulunmuyorsa benzer ürünler referans alınabilecek.
Yoğurt ile peynir, puding ile çikolata, kokolin (compound chocolate) ile çikolata, bisküvi ile dondurma ve tereyağı ile margarin karşılaştırması yapılamayacak. Kaplamalı dolgulu kek, kaplamalı dolgulu kek ile karşılaştırılabilirken, kaplamasız ve kaplamalı kekler birbiriyle karşılaştırılamayacak.
“İLAVE ŞEKER İÇERMEZ/ŞEKER İLAVESİZ” BEYANI
Belirli beslenme beyanlarının kullanımına ilişkin kısıtlamalar da getirildi. “İlave şeker içermez/şeker ilavesiz” beyanı için söz konusu gıdaya herhangi bir monosakkarit veya disakkarit eklenmemiş olacak.
Gıdaya tatlandırma özelliği olan sakaroz, glukoz, fruktoz, bal, mısır şurubu, meyveli şurup ve meyve suyu konsantresi gibi herhangi bir gıda eklenmemiş olması gerecek.
“İlave şeker içermez/şeker ilavesiz” beyanını karşılayan gıdaların etiketinde bu beyan yapılıyorsa, “doğal olarak şeker içerir” ifadesi büyük harflerle, beyanın yapıldığı her yerde, aynı yazı tipi ve stilde, arka plan rengiyle kontrast oluşturacak şekilde yer alacak.
