Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkileri düzeltiğinde Nobel Barış Ödülü alacağına kendini fena halde inandırmış olan Donald Trump için tam bir fiyasko oldu Alaska Zirvesi. Zirve’den barış anlaşması çıkmadığı gibi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin propaganda savaşının galibi oldu kesinlikle.
Birçok ABD’li eleştirmen Trump’ın böyle bir zirve düzenleyerek “kendi kendine gol attığını” savunuyor. Ancak Trump ya olan bitenin farkında değil ya gerçekten zafer kazandığını düşünüyor ya da her türlü rezaleti iyi gösterme konusunda gerçekten usta. Çünkü Trump, Truth Social sayfasında yazdığı yazıda, “Alaska’da harika ve çok başarılı bir gün! Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapılan görüşme çok iyi geçti, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile gece geç saatlerde yapılan telefon görüşmesi ve NATO Genel Sekreteri de dahil olmak üzere çeşitli Avrupa liderleriyle yapılan görüşmeler de öyle” diye yazdı.
Trump daha sonra, birkaç gün önce Rusya’nın ateşkes anlaşmasını kabul etmemesi halinde “ağır sonuçlar” uygulayacağını söylemesine rağmen, ateşkes anlaşması yapılmaması konusunda sorun olmadığını belirtti. Trump’a yapılan eleştirilerden biri de savaşı sona erdirme yükünün tamamını Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’e yüklemiş olması.
Trump yönetiminin gayriciddiliğinin de ortaya saçıldığı bir zirve oldu Alaska buluşması. Rusya zirveye konuyla ilgili tüm uzmanlarını getirdi, yüzlerce dosyayı da tabii. Olağanüstü bir hazırlık yaptıkları anlaşılıyordu. Rusya’nın yıllardan beri her ortamda konuşmaya hazır olduğunu bilmeyen yoktu. Trump’in uzmanları ise “bir iki gün kala” hazırlanmışlar izlenimi verdi.
NEDEN ALASKA?
Putin aslında zirvede kendisini misafir değil bir anlamda ev sahibi gibi hissetmiş de olmalı. Son derece rahat, bazen alaycı görünmesinin nedeni eski bir Rus kolonisi olan Alaska’da bulunması olabilir pekala. Kendi genişlemesi nedeniyle aşırı yük altında kalan Rusya, Alaska’yı 19. Yüzyılda, 1860’larda, 7,2 milyon dolara ABD’ye satmıştı, bilindiği gibi. Alaska’nın Rusya’yla ilgili hala çok derin bağları var.
ABD ile Rusya arasındaki en yakın nokta olan Alaska Bering Boğazı ile ayrılır. Alaska, iki ülke arasında, kısmen Rus imparatorluğundan satın alınmasıyla başlayan, hem işbirliğine, hem de çatışmaya da sahne oldu çokça.
Bugün, ABD’nin en kuzeyindeki bu eyalette Rus etkisinin izleri hala görülür. Anchorage ile Sitka kentlerinde Rus Ortodoks kiliseleri bulunur örneğin. Ruslar ile Alaska yerlilerinin torunları olan Alaska Kreolleri de eyalette hala yaşamaktadır. Ayrıca bazı Alaska kasabaları, Ninilchik gibi Rus kökenli isimlere sahiptir.
Bu durum Rus milliyetçilerini hayli öfkelendirmeye devam ediyor. Politikacılar da dahil olmak üzere bazı Rus milliyetçileri, ABD’nin Alaska’yı Rusya’ya iade etmesi çağrısında bulundu. Bu millyetçi Ruslar “Rusya’nın Alaska’yı hiç kaybetmemesi gerektiğini, bu anlaşmanın yüzde 100 meşru olmadığını” ileri sürüyorlar.
Hem barışın hem de kimi çatışmaların konusu olan Alaska’nın zirve için seçilmesi Putin için sembolik anlamda hayli önemli. Ona yapılmış dolaylı bir jest olarak da görülebilir. “Asında vatanında gibiydi” dememin nedeni bu.
Tabii Alaska’nın seçilmesinin nedeni sadece Putin’e jest yapmak değildi. Malum, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkında uluslararası tutuklama kararı çıkardığı Putin, bu mahkemeyi tanıyan tam 125 ülkeye giremiyor. O nedenle Alaska her açıdan hayli uygun bir seçim oldu.
Sonuçta, konuyu yakından izleyenlerin havanda su dövüleceğini tahmin ettikleri Zirve’den bir sonuç çıkmadı. Trump koskoca bir fiyaskoyla başbaşa kalmış oldu. Bu tür gösterileri seven biri olarak ciddi anlamda “incinmiş” olduğuna kuşku yok.
Çok belli ki en rahat olan da Putin’di. Memleketinden kalkıp, eskiden de olsa “memleket toprağı” olan bir yere gelmişti.
Trump’ın “gösteriyi” başarması artık başka bahara kaldı.
Rusya-Ukrayna savaşı daha çok zirve kaldırır çünkü.
